Sözlük

A Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

B Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

C Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

Çekirdek (Kuyruklu Yıldız): (bkz. Nüve (Kuyruklu Yıldız))

D Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

E Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

Fermi Paradoksu: Uzayda yaşamın ve dünya dışı uygarlıkların var olma olasılığının çok yüksek olduğuna ilişkin tahminlerin varlığı ile bunu doğrulayacak herhangi bir kanıtın yokluğu arasındaki çelişkiyi ifade eder. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

Fermi-Hart Paradoksu: (bkz. Fermi Paradoksu)

Flare: (bkz.Güneş Patlaması)

Fon Işıması: (bkz. Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması)

Fon Radyasyonu: (bkz. Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması)

G Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

H Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

Iapetus: Satürn gezegeninin üçüncü büyük uydusudur. Giovanni Domenico Cassini tarafından 1671'de keşfedilmiştir.

Iraklık Açısı: (bkz.Paralaks)

ISS (International Space Station): bkz. Uluslararası Uzay İstasyonu

Işık Hızı: Işığın yayılma hızıdır. Saniyede yaklaşık 300.000 km.dir.

Işık Ufku: Evrende herhangi bir noktadan bakıldığında gözlemlenebilecek en uzak mesafeyi tanımlayan mesafe.

Işık Yılı: Işık hızında (saniyede 300.000 km.) alınacak 1 yıllık mesafeye denir. Yaklaşık 10 trilyon kilometreye tekabül eder.

Işık Saati: Işığın bir saatte aldığı mesafedir. 1 milyar kilometreden fazladır.

Itokawa: Japonların Hayabusa uzay aracı ile aldıkları numuneleri dünyaya getirmeyi başardıkları asteroid.

İlk dördün: Ayın yeni ay evresinden bir hafta sonra yarım daire biçiminde göründüğü evre.

İo: Jüpiterin uydularından biridir. Yörünge olarak Jüpiter'in en yakın uydusudur. Üzerinde çok sayıda aktif yanardağlar bulunan İo, Güneş Sistemi'ndeki en hareketli gök cisimlerinden biridir.

İyon Kuyruk: Kuyrukluyıldızın, yüzlerce milyon km'ye varan uzunlukta, güneş rüzgarıyla reaksiyon sonucu iyonize olmuş gazlardan oluşan plazma kuyruğu.

JAXA: (Japan Aerospace Exploration Agency - Japon Uzay Ajansı) Japonya'nın uzay araştırmalarını yürüten ve 2003'te farklı isimlerdeki 3 kuruluşun birleştirilmesiyle oluşan kurumu.

Jüpiter: Güneş Sistemi'nde yer alan en büyük gezegendir. Güneşe uzaklık bakımından beşinci gezegen olan Jüpiter büyük ölçüde hidrojen ve helyumdan oluşmakta ve gaz devleri sınıfına girmektedir. Jüpiterin güneşten ortalama uzaklığı 778 milyon kilometredir. Bilinen 63 doğal uydusu vardır. İo, Europa, Ganymede, Callisto bu uyduların en büyüklerindendir. Jüpiter dünyanın yaklaşık 1.000 katı bir büyüklüğe sahiptir. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

John Glenn: ABD'nin uzaya gönderdiği ve 20 Şubat 1962'de dünya yörüngesine girebilen ilk insanlı uzay aracı olan Mercury-4'teki astronot.

Juno: NASA'nın Jüpiter'i araştırmak için 2011'de gönderdiği uzay aracı. 2016 yılında Jüpiter'e varması bekleniyor.

K Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

L Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

M Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

N Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

Oort Bulutu: Güneşin etrafında dönen kuyruklu yıldızlar kümesidir.

Opportunity: Mars'a NASA tarafından gönderilmiş ve 2004'ten beri görevine devam eden robot.

Orionid Meteor Yağmuru: Halley Kuyruklu Yıldızı parçacıklarının dünyanın yörüngesiyle kesişmesi sonucu her yıl 21 Ekim'de gözlenen meteor yağmuru.

Ötegezegen: Güneş Sistemi dışındaki gezegenlere verilen genel addır. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

P Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

Quadrantids: Orta şiddette bir meteor yağmuru. Genellikle Ocak ayının ilk günlerinde görülür ve 4-5 gün kadar sürebilir.

RASAT: Türk yapımı ilk gözlem ve araştırma uydusu.

Rasathane: (bkz. Gözlemevi)

Rhea: Satürn'ün en büyük ikinci uydusu.

Roche Limiti: Bir gök cisminin kendinden daha büyük başka bir gök cismine, kütle çekim gücünün neden olduğu gel-git etkisi altında parçalanmadan yaklaşabileceği en yakın mesafeyi gösterir. 1847 yılında Fransız matematikçi Edouard Albert Roche (1820-1883) tarafından tanımlanmıştır.

Roscosmos: (Rusya Federal Uzay Ajansı) Rusya'nın uzay programlarını uygulayan kuruluşu. Sovyetler Birliği zamanında uzay alanında birçok ilke imza atan kuruluş bugünlerde eski başarılarından oldukça uzakta.

S Harfi ile başlayan maddeler için buraya tıklayın.

Taçküre Kütle Atımı: Güneşin taçküresinde manyetik alan karışımları nedeniyle oluşan ve uzaya büyük kütlede plazma fırlatılmasına neden olan bir güneş patlamasıdır.

Taşküre: (bkz.Litosfer)

Taurid Meteor Yağmuru: Kasım'ın 5-12'si arasında gözlenen meteor yağmuru. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

Taykonot: (bkz. Uzay İnsanı)

Teleskop: Uzaydan gelen her türlü radyasyonu alıp görüntüleyen bir gözlem cihazıdır. Teleskop sayesinde çok uzak cisimlerin görüntüsünü alabiliriz.

Terraforming: Bir gezegenin koşullarını dünyaya benzeterek yaşam koşullarını oluşturmaya sağlamaya verilen çalışmaların adıdır.

Tethys: Satürn'ün uydularından biridir.

Titan: Satürn gezegeninin uydusudur. Satürn'ün en büyük uydusu olmasının yanı sıra doğal bir atmosferi olan tek uydudur. Yüzeyinde sıvı bulunduran dünya dışı tek gök cismidir. Yüzeyinde sıvı halde metan gazı okyanusları bulunmaktadır.

Toz Kuyruk: Kuyruklu yıldızda çekirdekten kaçan gazlarla taşınan mikroskobik toz partiküllerinden oluşan ve 10 milyon kilometreden fazla olabilen, çıplak gözle görülebilen duman.

Tunguska Olayı: 30 Haziran 1908 günü sabah saatlerinde Sibirya'nın Tunguska Irmağı yakınlarında oluşan büyük gök patlamasıdır.

Uluslararası Uzay İstasyonu: (International Space Station - ISS) Dünya yörüngesinde bulunan ve birçok ulusun katılımıyla oluşturulmuş, gelişmiş bir uzay araştırma tesisidir.

Uranüs: Güneş Sistemi'nde yer alan ve güneşe uzaklık açısından yedinci gezegendir. Güneşe olan uzaklığı yaklaşık ortalama 2 milyar 872 milyon kilometredir. Hacim olarak dünyanın yaklaşık 63 katıdır. Buz devleri sınıfına girer. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

Uydu: Bir gezegenin ya da başka bir uydunun etrafında belirli bir yörüngede dönen gök cismidir.

Uzay: Evrenin dünya atmosferi dışında kalan kısmına verilen kısmıdır. Milyonlarca galaksi, trilyonlarca yıldız, sayısı bilinemeyecek kadar çok gezegen, astreoid ve benzerleri bulunmaktadır. Büyüklüğü tam olarak hesaplanamamakta ancak tahminlerde bulunulmaktadır. Uzaya giden ilk insan Yuri Gagarin'dir.

Uzay İnsanı: Uzay görevlerine katılmak üzere eğitim alan ve/veya uzaya giden insandır.

Uzay İstasyonu: Uzay boşluğunda uzay insanlarının konaklaması, çalışması, araştırmalar yapması için hazırlanan ve kullanılan platformlardır.

Uzay Yarışı: ABD ve SSCB arasında Soğuk Savaş'ın bir parçası olarak 1957 yılında Sovyetler Birliği'nin uzaya ilk uyduyu fırlatmasıyla başlayan ve 1975 yılında ortak uzay programlarının başlamasıyla sona erdiği varsayılan yarıştır.

Üst Meridyen: Meridyenin ufuk üstünde olan kısmına denir.

Valentina Tereshkova: Uzaya giden ilk kadın. 16 Haziran 1963 tarihinde Vostok 6 adlı uzay mekiği ile uzaya çıkan Rus kozmonot yaklaşık üç gün boyunca uzayda kalmıştır.

Van Allen Kuşakları: Dünyanın manyetik alanının güneşten gelen radyasyon yüklü kozmik parçacıkları engellemesi ve dairesel hareket sonrası oluşan kuvvetle nedeniyle dünyanın çevresine doğru itilen radyasyon kuşakları. 1958 yılında James Van Allen tarafından keşfedilmiştir.

Vastitas Borealis: Mars'ın kuzey kutup dairesinin etrafındaki buzul bölge. Phoenix uzay aracı Mayıs 2008'de bölgeyi incelemiştir.

Venüs: Güneş Sistemi'nde yer alan ve güneşe uzaklık açısından ikinci gezegendir. Büyüklük açısından dünya ile hemen hemen eşittir. Güneşe olan uzaklığı yaklaşık 108 milyon kilometredir. Bugüne kadar Venüs'e gönderilen uzay sondalarının büyük kısmı başarısız olsa da elde edilen verilere göre Venüs cehennem gibi bir gezegendir. Yüzeyinde 400-500 derecelik bir sıcaklık, sürekli devam eden sülfürik asit yağmurları, dünyanın yaklaşık 90 katı atmosfer basıncıyla Venüs hiçbir canlının yaşayamacağı bir gezegendir. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

Vesta: Güneş Sistemi'nde yer alan devasa bir asteroid. Yaklaşık 530 km.büyüklüğündeki boyutlarıyla uzun zamandır ilgi çeken asteroidi incelemek üzere NASA tarafından Dawn (Şafak) isimli bir uzay aracı gönderilmiştir. Vesta'nın üzerinde 22 km.lik yüksekliğe ulaşan Güneş Sistemi'nin ikinci büyük dağı da bulunmaktadır.

Vostok: SSCB'nin ilk insanlı uçuşu gerçekleştirdiği uzay programının ve uzay aracının adı. Rusça'da doğu anlamına gelmektedir.

Voyager 1: 1977 yılında uzaya gönderilen uzay aracı. Halen yolculuğuna devam etmekte ve güneş sisteminin dışına çıkmak üzeredir. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

Voyager 2: 1977 yılında uzaya gönderilen uzay aracı. Halen yolculuğuna devam etmektedir. Güneş Sistemi'nin sınırlarına yaklaşmıştır. Detaylı bilgiler için buraya tıklayın.

VY Canis Majoris: Evrende şu ana kadar keşfedilmiş en büyük yıldızdır. Büyük Köpek Takımyıldızı'nın bir kızıl dev yıldızın yarıçapı güneşin yarıçapının yaklaşık 2100 katıdır.

Yalancı Güneş: Güneş'in her iki yanında, 22° uzaklıkta ve Güneş'le aynı yükseklikte parlak noktalar hâlinde beliren atmosfer ışık olayı. Atmosferde asıltı hâlinde bulunan küçük buz kristalleri üzerine ışığın yansımasıyla oluşur.

Yansıtabilirlik: (bkz. Albedo)

Yeni Ay: Ayın aydınlık olmayan yüzünün dünyaya dönük olduğu ve dünyadan ayın görünemediği evredir.

Yerberi: Dünyanın uydusu Ay'ın yörüngesinde turunu atarken Dünya'ya en yakın olduğu ve en hızlı döndüğü noktadır.

Yerkabuğu: (bkz. Litosfer)

Yeröte: Dünyanın uydusu Ay'ın yörüngesinde turunu atarken Dünya'ya en uzak olduğu ve en yavaş döndüğü noktadır.

Yıldız: Uzayda yer alan yoğun ısı ve ışık üreten gök cisimleridir. Güneş te bir yıldızdır. Milyarlarca hatta trilyonlarca yıldız olsa da bugünkü teknolojiyle hiçbirine ulaşmamız mümkün değildir. Örneğin güneşten sonraki en yakın yıldıza saatte 30 bin kilometre hızla giden uzay mekiğiyle gitmemiz yaklaşık 150 bin yıl sürecektir.

Yıldız Günü: Dünyanın kendi etrafında uzak yıldızlara göre tam bir dönüş yaptığı süreye yıldız günü denir. 23 saat 56 dakikalık bir süreyi ifade eder. Detaylı bilgiler için tıklayın.

Yörünge: Bir gök cisminin diğer bir gök cisminin kütle çekimi etkisi altında izlediği yola denir.

Yuri Gagarin: Uzaya çıkan ilk insandır. Tam adı Yuri Alekseyeviç Gagarin olan Rus kozmonot 1961 yılında Vostok 1 adlı uzay aracıyla uzaya çıkmış ve uzaydan dünyayı gören ilk insan olmuştur.

Zenit: Belli bir yerin üzerindeki bir noktayı doğrudan belirtmektir. Astronomide, bir noktanın zeniti, o noktada yerçekimi gücünün gösterdiği yönün tersi olan yerel dikey yöndür. Buradan hareketle zenit günlük kullanımda, "zirve", "doruk" gibi anlamlarda da kullanılır.

1999 AN10: 2027 yılında dünyanın yakınından geçeceği hesaplanan asteroid.

2001 AG5: 2040 yılında dünyaya çarpma ihtimali bulunan asteroid.

2001 WN5: 2028 yılında dünyanın yakınından geçeceği hesaplanan asteroid.

55 Cancri e: NASA Spitzer Uzay Teleskobu tarafından keşfedilen ve kendi ışığını yayan ilk öte gezegen.

Önemli Not: Rehber olması amacıyla hazırlanan sözlükte yer alan bilgiler internette çeşitli kaynaklardan derlenmektedir. Yanlış, eksik ya da güncelliğini yitirmiş olabilir. Sık aralıklarla güncellenmekte ve doğruluğu kontrol edilmektedir. Uyarılarınız için lütfen bize ulaşın.