Evrenin 'şafağında' dev karadelik

Büyük Patlama'dan sadece 900 milyon yıl sonra oluşan ve kütlesi Güneş'in tam 12 milyar katına denk gelen süper dev karadelik keşfedildi. Gökbilimciler, karadeliklerin 'anası' olabileceğini belirttikleri dev kozmik yapının Güneş'in bir milyar katı daha fazla enerji saçtığını açıkladı.

Derin uzaydaki en yüksek enerji ve parlaklığa sahip kozmik yapıları temsil eden bir kuasarın merkezinde yer alan süper dev karadelik, Samanyolu'nun merkezinde yatan karadeliği de yanında cüce bırakıyor. Samanyolu'nun merkezindeki karadeliğin kütlesinin, Güneş'in yaklaşık 3 milyon katı olduğu düşünüldüğünde yeni keşfedilen karadeliğin büyüklüğü daha iyi anlaşılıyor.



Araştırma ekibinde yer alan Arizona Üniversitesi'nden Xiaohui Fan, 'birçok gökbilimcinin evrenin erken döneminde bu kadar büyük bir kozmik yapının var olduğuna şaşırdığını' belirtti. Steward Gözlemevi'nde görev alan Fan, CBS News'a yaptığı açıklamada, "Karadeliklerin büyümesi için zaman gerekiyor... Bir tohumdan büyüme başlıyor ve zaman içinde daha fazla materyal toplayarak büyümeye devam ediyor. Keşfedilen karadelik bebekliğinde devasa bir boyut kazanmış" ifadesini kullandı.

Almanya'nın Max Planck Astronomi Enstitüsü'nden Bram Venemas ise karadeliğin büyüklüğü karşısında şaşkına döndüğünü söyledi. Venemas, "Teorik olarak Güneş'in kütlesinin 10 milyar katından fazlasına sahip bir karadeliğin Büyük Patlama'nın üzerinden 1 milyar yıl geçmeden bulmak akıl almaz bir durum... Yine de Evren'in bu kadar erken zamanına ait bir sırrı ortaya çıkarmak şaşırtıcı" yorumunu yaptı.

Derin uzayı aydınlatıyor

Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, süper dev karadeliğin merkezinde yer aldığı SDSS J0100+2802 kuasarı, Güneş'ten yaklaşık 420 trilyon kat daha parlak. Makalenin yazarlarından Pekin Üniversitesi öğretim üyesi Xue-Bing Wu, "Bu kadar parlak ve büyük olması karadeliği gibi kuasarı da nadir kılıyor... En uzak galaksideki deniz feneri gibi bizim için Evren'in erken zamanlarını aydınlatıyor" dedi.

Samanyolu'nun ötesindeki en güçlü kozmik yapılar olarak kabul edilen kuasarların ilki, 1963 yılında keşfedilmişti. Gökbilimciler o tarihten bu yana 0.7 milyar yıl ve sonrasında oluşmuş yaklaşık 200 bin kuasar keşfetti.

Fan, parlaklıkları sayesinde tespit edilmeleri çok daha kolay olan kuasarların derin uzay keşiflerini kolaylaştırdığını, Evren'in evrimine uzanan sinyallere benzediklerini ifade etti.