ABD-Rusya Uzay İşbirliği Tehlikede mi?

Amerika’nın, Ukrayna’daki karışıklıklardan sorumlu tuttuğu Ruslar'a uyguladığı yaptırımlara yanıt olarak Rusya Başbakan Yardımcısı Dimitri Rogozin, Rusya’nın da Amerika’yla uzay araştırmaları işbirliğini yeniden gözden geçirebileceğini söyledi. 

Rusya, Uluslararası Uzay İstasyonu işbirliğini Amerika’nın önerdiği doğrultuda 2024 yılına kadar sürdüreceği konusundaki resmi açıklamayı henüz yapmadı. Rusya şimdi 2020’de ortaklıktan çekilebileceğini belirtiyor. Rogozin’in bu tehdidi hayata geçirilirse Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki araştırmalar tehlikeye girebilir.


Uluslararası Uzay İstasyonu’nda altı ay kaldıktan sonra dünyaya dönen astronot Rick Mastracchio’ya göne, uzay istasyonundaki ortam son derece olumlu. “Hem Uluslararası Uzay İstasyonu’nda hem de yeryüzünde Rusya’yla olan işbirliğimiz çok iyi gidiyor. Rus meslektaşlarımızla çok iyi anlaşıyoruz. Birlikte yürüttüğümüz çalışmalarda hiçbir sorun yaşamadık.”

George Washington Üniversitesi Uzay Politikaları Enstitüsü Başkanı Scott Pace’e göre, kişisel ve mesleki ilişkiler iyi gitse de siyasi iklimin sertleşmesi ve stratejik nedenlerle işbirliğini yürütmek zorlaşabilir. “Asıl soru şu: Bu, geçici bir durum mu yoksa Rusya’yla Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında her alanda oluşturduğumuz işbirliğini sorgulayacağımız, dönüm noktası oluşturacak kalıcı bir durum mu?” Scott Pace, NASA’nın 2017’de Amerikalı astronot taşıyan Orion uzay aracını Rusya’nın katılımı olmadan uzaya fırlatacağını hatırlatıyor.

Yetkililer, uzay araştırmaları için gereken bütçenin giderek daralması ve kamu desteğinin azalması nedeniyle uluslararası işbirliğinin şart olduğu görüşünde. Berlin Havacılık ve Uzay Fuarı’nda bir panelde konuşan NASA Başkanı Charles Bolden Jr., “işbirliği zorunluluğunun farkındayız” dedi. “Uzay araştırmalarını tek başımıza yürütemeyeceğimizi vurgulamam gerekiyor.”

Örneğin Orion uzay aracının bazı sistemleri, Avrupalı uzmanlar tarafından geliştirildi. Aracın yapımının büyük kısmı Almanya’da tamamlandı. Rus yetkililerse bu işbirliğine katılmadı. Scott Pace’e göre, Rusya Ay’a gitme planları yapıyor, ancak bu misyon için gerekli fonları bulamaması sözkonusu. “Rusya’nın 2020 sonrasında uzayda ne yapmak istediği konusunda karar vermesi gerekiyor.”

Scott Pace’e göre Rusya-Amerika işbirliğinin devamı, uluslararası uzay araştırmaları için önemli. Ancak bu işbirliği, uzay programının da ötesinde siyasi güçlere bağlı. Öte yandan Rus ve Amerikalı mürettabatı Uluslararası Uzay İstasyonu’na götürecek Rus aracı Soyuz’un fırlatılması, 28 Mayıs’ta Baykonur Üssü’nde sorunsuz gerçekleşti.