Satürn'de yeni bir uydu mu oluşuyor?

Cassini uzay aracının 15 Nisan’da çektiği fotoğraflar, Satürn’ün en dıştaki A halkasının köşesinde bir düzensizlik tespit edilmesini sağladı. Halkanın en dış kenarında fark edilen bozulma, 1200 km uzunluğunda ve 10 kilometre genişliğinde bir yay olarak ifade edildi.

Gökbilimciler, çevresindeki kozmik cisimlerden yüzde 20 daha parlak olan yay şeklindeki bozulmanın, yakınlardaki daha büyük bir gök cisminin yerçekimsel gücünden kaynaklandığını düşünüyor.

Icarus dergisinde yayımlanan araştırmada, A halkasındaki faklı bir şekle ve düzene sahip olan cismin daha fazla büyümesinin beklenmediği ve belki parçalara ayrılıyor olabileceği ifade edildi. Cismin halkanın dışına çıkmaya yönelik hareketi ise Satürn’ün buzul bulutlarla kaplı Titan ve sualtı okyanusları saklayan Enceladus gibi diğer uydularının nasıl oluştuğuna dair ipucu verdi. Bu uyduların geçmişte çok daha büyük halkalardan koparak oluşmuş olabileceği düşüncesi, Dünya dahil Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin de bir zamanlar yıldızlarından koparak meydana gelmiş olabilecekleri savını destekledi.

Araştırmada yer alan Londra’nın Queen Mary Üniversitesi’nden Carl Murray, “Daha önce böyle bir şey görmedik… Halkalardan koparak uydu haline gelmeye çalışan bir gök cismine rastlamış olabiliriz” ifadesini kullandı.

Yeni bir uydu oluşması zor

Gökbilimciler, Satürn’ün uydularının ağırlıklı olarak gezegenin halkalarındaki buzul nesnelerin birleşmesinden oluştuğunu biliyor. Peggy’nin gösterdiği hareketlilik, uyduların zamanla halkaların dışına çıkarak kendileri gibi yerlerinden kopan diğer parçalarla birleştiklerini doğruluyor.

Cassini projesinde yer alan NASA Jet İtiş Gücü Laboratuvarı’ndan Linda Spilker, uzay aracının 2016’da A halkasının yörüngesinde olacağını ve Peggy’e çok daha yakından bakma şansı elde edeceğini belirtti. Murray ise Satürn’ün halkalarının yeni uydular üretmek için kaynaklarını fazlasıyla tükettiğini ve Peggy’nin gördükleri son girişim olabileceğini ifade etti. Murray, dev halka sistemlerinin uzun zaman önce birçok uydu üretmeye başladığını ve en büyükleri en uzak mesafede olmak üzere zaman uyduların yakınlaşarak halkaların etrafına yayıldığını belirtti.

Satürn’ün uydu doğumuna izin verecek güçlü halka sistemi ise artık gücünü yitirmiş durumda. Satürn’ün 62 uydusundan sadece 13 tanesinin çapı 50 kilometreyi geçiyor. En dıştaki uydulardan Titan, 5150 km’lik çapıyla Merkür’den bile büyükken, A halkasının dışında yer alan Enceladus’un çapı 504 km.