Kızıl Gezegenin Dev Volkanının Sırları

Olympus Dağı - Mars

Güneş sisteminin en büyük volkanı Olympus Mons, eteklerinden baktığınızda zaman içinde donmuş gibi görünen yüzlerce bağımsız lav akıntısıyla büyüleyici bir görünüme sahiptir.

21 Ocak 2013’te ESA’nın Mars Express uydusu, kameralarını bazı noktaları yüzeyden 22.000 m yükseklikte bulunan bu dev volkanın güney-doğu bölümüne yönlendirdi. Bu rakam dünyanın en yüksek dağ zirvesi olan Mauna Kea’nın okyanus tabanından itibaren 10 km kadar olan yüksekliğinin yaklaşık 2 katı kadar.

Tıpkı Mauna Kea gibi Olympus Mons da yumuşak eğimli, dar açılı kenarlarıyla bir lav yanardağı. Ancak diğer lav yanardağlarından farklı biçimde eteklerinde çok sarp uçurumlara sahip. Bu uçurumlar volkanın tüm çevresini sarıyor ve bazı yerlerde 9 km yüksekliğe erişebiliyorlar.

Bu uçurumların nasıl oluştuğuyla ilgili en gerçekçi fikir, volkanın eteklerindeki devasa toprak kaymalarıyla oluştukları yönünde. Oluşan toprak yığınının bu uçurumlar boyunca yüzlerce km ilerleyebildiği düşünülüyor.

Lav akıntıları volkanın esas kısmını oluşturuyor ve patlamalar sırasında yer değiştirmiş veya açısı değişmiş sivri uçlu ve düz tavanlı olabilen büyük bloklar tarafından noktalanıyorlar. Renkli resimlerde volkanın tepesindeki kraterden uçurumların eteğindeki düzlüklere doğru ilerleyen lav akıntıları görülebilmektedir.



Renkli resimler ve perspektif görsellerinin ışığında, yaygın olarak görülen üst üste binmiş lav akıntısı kalıntılarının, fazlasıyla aktif bir volkanik geçmişin kanıtı olduğunu söyleyebiliriz.

Lavlar katılaşmadan önce volkanın doğal yer şekillerini izleyerek aşağı inmiş, yolculuğun sonunda uçurumlara ve en dipteki düzlüklere ulaşmış gibi görünüyor.

Uçurumlara ulaşamadan biten akıntılar ise lavların soğuması ve bir engele takılmalarıyla yuvarlak görünümlü çıkıntıları oluşturmuş.

Bütün bu lav akıntıları, uçurumları, yumuşak eğimli kenarları ve devasa boyutlarıyla Olympus Mons gerçekten eşsiz bir volkan.

Kaynak: ESA
Çeviri: Uzay-Bilim