Ay’daki su izleri Dünya’ya ait

Ay

Ay taşları üzerinde yapılan yeni bir araştırma, Dünya’nın uydusunun içinde sakladığı suyun izlerininin, Dünya’nın antik dönemlerine uzandığını ortaya çıkardı.

NASA’nın Mini-SAR uzay aracı, 2010 yılında yaptığı analizlerde Ay’ın kuzey kutbundaki kraterlerde yaklaşık 600 milyon ton buz halinde su olduğunu tespit etmişti.


Science dergisinde yayımlanan yeni araştırma ise donmuş bir kayayı andıran Ay’ın farklı bölgelerinde de su bulunduruyor olabileceğine işaret etti. Ay’ın sahip olduğu suyun Dünya’dan geldiğine işaret eden örnekler, 1971 yılında Apollo 15 ve 1972’de Apollo 17 tarafından toplandı. Bu görevlerde elde edilen yeşil ve turuncuya yakın renkleriyle dikkat çeken kayalar da analiz edildi.

Bilim insanları, Apollo 15 kumandanı Dave Scott ve ay modulü pilotu Jim Irvin tarafından bulunan yeşil kayanın içinde saklı olan volkanik cam kabarcıklarına odaklandı. Kayanın içinde hapsolan kristaller tarafından korunan ve bir zamanlar Ay’ın yüzeyinde yaşanan lav püskürmelerinden korunan kabarcıklar, Ay’ın eski zamanlardaki iç yapısı hakkında önemli bilgiler sundu.

Araştırmalar, cam damlacıklar içindeki su izlerini geçmişte tespit etmişti. Yeni araştırma ise Ay’daki suyun kimyasal olarak Dünya’daki suyla aynı olduğunu ortaya koydu. Dünya’daki suyun büyük kısmının (yaklaşık yüzde 98’i), Güneş Sistemi’nin oluştuğu ilk dönemlerde (4.6 milyar yıl önce) karbonlu kondrit olarak adlandırılan meteroitlerle taşındığını düşünüyor. Kabul edilen teoriye göre, Ay, Dünya’nın oluşumundan kısa bir süre sonra, Mars büyüklüğünde bir kozmik cismin Dünya’mıza çarpmasıyla oluştu.

KİMYASAL ANALİZ CEVABI VERDİ

Guardian’ın haberine göre, Dünya’nın çok daha sıcak olduğu dönemde yaşanan çarpışmanın sonucunda oluşan kozmik enkaz bulutu, sahip olduğu ısıya rağmen suyun tümünü buharlaştıramadı. Araştırmada yer alan ABD’nin Brown Üniversitesi’nden jeolog Alberto Saal, “Çarpışmada ortaya çıkan ısı, suyun tümünü buharlaştırmadı. Bu su, bugün Ay’da bulunuyor” dedi.

Bilim insanları, kimyasal yapısına bakarak kozmik cisimlerdeki suyun nereden geldiğini tespit edebiliyor. Güneş’ten çok uzak bölgelerde oluşan su, yakın bölgelerinde oluşan suya oranla, hidrojenin ağır bir izotopu olan döteryumdan daha fazla içeriyor. Saal’ın ekibi cam taneciklerdeki suyu incelediğinde, döteryum oranının normale kıyasla düşük olduğunu görürken, kimyasal yapısını karbonlu kondritlerde bulunan suyla eşleştirmeyi başardı.

Saal, Guardian’a yaptığı açıklamada, “Ay’da bulunan su, Dünya’ya bu elementi getiren aynı kaynaktan, karbonlu kondritten geliyor” dedi. Karbonlu kondritler, Mars ve Jüpiter arasında yer alan ve Güneş Sistemi’nin en eski kozmik cisimlerini barındırdığı kabul edilen Asteroit Kuşağı’ndan gelen meteroitleri temsil ediyor.

Araştırmada yer alan ABD’nin Carnegie Enstitüsü’nden Erik Hauri, “Yeni veriler, karbon içeren kondritlerin Ay ve Dünya’daki uçucu maddelerin ortak kaynağı olduğunu gösteriyor. Belki de bu meteroitler Güneş Sistemi’nin iç kısımlarındaki tüm uçucuların kaynağı olabilir” ifadesini kullandı.