Zayıflayan Süpernova İle Süslenen Sarmal Güzellik: NGC 1637

NGC 1637

Dünya’dan yaklaşık 35 milyon ışık-yılı uzaklıkta, Nehir (Eridanus) takımyıldızında yer alan sarmal gökada NGC 1637'nin 1999 yılı öncesindeki sakin görünümü çok parlak bir süpernovanın görülmesiyle bozuldu.

Şili’deki Paranal Gözlemevi’ndeki ESO’ya ait olan Çok Büyük Teleskop ile bu patlama sonrasını inceleyen bilim insanları nispeten yakın olan bu gökadanın şaşırtıcı bir görüntüsünü elde ettiler. 

Süpernovalar doğadaki en şiddetli olaylardır. Yıldızların göz kamaştırıcı ölümlerine işaret ederler ve içerisinde bulundukları gökadadaki milyarlarca yıldızın toplam ışığını bir anda gölgede bırakırlar.

1999’da Kaliforniya’daki Lick Gözlemevi sarmal gökada NGC 1637’deki yeni bir süpernovanın keşfini bildirdi. Özellikle bu tür nadir ama önemli kozmik nesneleri [1] araştırmak için inşa edilmiş olan bir teleskop kullanılarak tespit edildi. Keşfin onaylanması ve daha fazla incelenebilmesi için takibinde gözlemlere gerek duyuldu. Bu süpernova detaylıca gözlemlendi ve SN 1999em adı verildi. 1999’daki muhteşem patlamasının sonrasında, süpernovanın parlaklığı yıllar boyunca nispeten az solduğu görülerek bilim insanlarınca izlendi.

SN 1999em olan yıldız ölümünden önce çok büyük kütleliydi – Güneş’in kütlesinin sekiz katından fazla. Hayatının sonunda çekirdeği çöktü ve bu da felaket cinsinden bir patlama yarattı [2].

SN 1999em’nin takip gözlemlerini yaparken gökbilimciler VLT ile bu nesnenin pek çok resmini çektiler ki bu bir araya getirilen resimler onun içinde bulunduğu NGC 1637 gökadasının çok temiz bir görüntüsünü verdi. Sarmal yapı bu görüntüde parlayan gaz bulutlarındaki ve karanlık toz bölgelerindeki genç yıldızların mavimsi izlerinin farklı bir modelini göstermektedir.

Her ne kadar ilk bakışta NGC 1637 oldukça simetrik bir nesne olarak görülse de bazı ilginç özelliklere sahiptir. Bu gökbilimcilerin bir yana yatmış sarmal bir gökada olarak sınıflandırmasının nedenidir: merkezin en üst sol kolunda nispeten gevşek bir sarmal kol çevresinde genişliyor, daha uzakta ama daha yoğun ve kısa kol en alt sağda rotası boyunca orta yolu çarpıcı bir biçimde kesiyormuş gibi görünüyor.

Resimde bir yerde görünüm yıldızlara daha yakın dağılmakta ve daha uzak gökadalar aynı yönde yer alıyormuş gibi görünmektedir.

Notlar

[1] Süpernova Kaliforniya Hamilton Dağı’ndaki Lick Gözlemevi’nde yer alan Katzman Otomatik Görüntüleme Teleskopu tarafından keşfedildi.

[2] SN1999em hassas bir şekilde tip IIp olarak sınıflandırılan bir çekirdek çökme süpernovasıdır. “p” platoya karşılık gelmektedir ve maksimum parlaklığından sonra nispeten uzun bir zaman boyunca ( bir plato üzerinde ) parlaklığını koruduğu anlamına gelmektedir.