'Curiosity Dünya'dan Mars'a bakteriyel hayat taşımış olabilir.'

Curiosity

Mars keşif aracı Curiosity, Ağustos 2012’den bu yana iniş yaptığı Gale Krateri’nde keşif yapıyor. Uzay’a gönderildikten sonra üzerinde Dünya’ya ait parçacıklar olduğu ortaya çıkan Curiosity, bilim insanlarının kafasında büyük bir soru işareti doğurdu. Yapılan deneyler, keşif aracının Mars’ya hayatta kalabilecek bakterileri Kızıl Gezegen’e götürmüş olabileceğini gösterdi.



Mars ve Dünya her ne kadar birbirlerinden çok farklı iki yer olsa da, bilim insanları Dünyalı bakterilerin Kızıl Gezegen’deki yaşam şansının ne olacağını merak ediyor. Bu soruyu akıllara getiren, altı tekerli nükleer laboratuvar Curiosity’den yayılması muhtemel bakteriler. Mars, Dünya’ya kıyasla çok kurak bir yer. Yüzeydeki basınç, Dünya’da deniz deviyedeki basınca oranla 1000 kat daha düşük. Hava sıcaklığı, karbondioksiti bile donduracak kadar soğuk olabiliyor (-73 dereceye kadar inebiliyor).

Bu şartları değerlendiren ABD’nin Florida Üniversitesi’nden mikrobiyologlar Wayne Nicholson ve Andrew Schuerger, Dünya’daki bakterilerin Mars’ta hayatta kalıp kalamayacağını bilmek istedi. İkili bu iş için Rusya’nın donmuş topraklarından 12 metre derinlikte bakteri örnekleri topladı. Bakteriler ilk olarak normal dünya şartları altında besin değeri yüksek kaplarda 28 gün tutuldu. Ardından, yaklaşık 10 bin bakteri kolonisi, 30 gün boyunca 0 derece ve sadece 7 milibar basınçlı (Mars’ın yüzeyindeki basınç miktarı) ortamda tutuldu.

DÜŞÜK BASINÇTA HAYATTA KALDILAR

İnsanlara zararlı olmadığı bilinen ‘carnobacterium’ adlı bakteri türünü içeren altı koloni, Mars’ı andıran zor şartlar altında büyümeyi başardı. Bilim insanları, şaşırtıcı olarak bu bakterilerin normal şartlara kıyasla düşük basınç ve oksijen olmayan ortamlarda daha iyi büyüme gösterdiğini belirtti. Ancak bu durumun sebebi kesin olarak bilinmiyor. Schuerger, “Görünüşe bakılırsa, düşük basınçta bilmediğimiz bir mekanizma devreye girerek bakterilerin büyüme kapasitesini artırıyor olabilir” dedi.

Discovery News’in haberine göre, 10 bin koloniden sadece altı tanesinde büyüme gözlemlenmiş olsa da, araştırmacılar ilk defa Dünyalı bakterilerin düşük basınç ortamında büyüdüğünü tespit etti. Bakterilerin büyümesi için gerekli olduğu düşünülen en düşük basınç seviyesi, geçmişte yapılan deneylerde dört kat daha yüksek olarak ölçülmüştü.

CURIOSITY DÜNYA’DAN PARÇA GÖTÜRDÜ

Dünyalı bakterilerin 10 binde 6 gibi düşük de olsa Mars’ta yaşayabileceğinin anlaşılması, akıllara Curiosity’yi getirdi. Bunun sebebi, keşif aracının Uzay’a ateşlenmeden önce temizlenme prosedüründe bir adımın eksik kalmasıydı. Curiosity’nin 26 Kasım 2011’de ateşlenmesinden sonra ortaya çıkan ihmal, keşif aracının üzerinde Dünya’daki testlerden kalan parçacıklar olduğunu gözler önüne serdi. Gale Krateri’ne ilk olarak su değil ancak jeolojik yapıları incelemek için Curiosiy, geride soru işaretleri bırakmış durumda. Çünkü keşif aracının sadece sondaj donanımında değil, tekerlerinde de Dünyalı atıkları olabileceği düşünülüyor. Schuerger ve Nicholson, akıllarda oluşan soru işaretlerini gidermek için, uzay araçlarında rastlanan 26 bakteri türünü inceledi. 26 bakteri türü, ilk deneyde olduğu gibi Mars koşullarında gözlemlendi. Bir tanesi, Serratia liquefaciens, hayatta kalmayı ve büyümeyi başardı.

MARS’TA ÇOĞALIYOR OLABİLİR

‘Carnobacterium’ türü bakteriler donduru soğuklarda hayatta kalabilirken, serratia liquefaciens bakterisi tam bir hayatta kalma uzmanı olarak biliniyor. Bilim insanları, bu bakterinin insan derisinden, Mars toprağı gibi her türlü alanda yaşayabileceğini belirtiyor. Kısaca, Mars Dünyalı bakteri için zorluk çıkaracak bir yer değil. Ancak yapılan deneyde Dünya ile Mars arasında önemli bir fark, nem. Mars’ın kuru ortamı serratia liquefaciens ve diğer bakteriler için zorluk çıkarsa da, hayatta kalma uzmanı bakteri belli bölgelerde büyümek için fırsat bulabilir. Ne de olsa, Mars’ın kutup noktalarında buz halinde sıvı olduğu biliniyor.

Schuerger, geldikleri noktaya değinirken, ‘7 milibar basınç altında bakterilerin davranışları hakkında önceden elde edilmemiş bulguları ortaya koyduklarını ve yeni deneylere kapı aradıklarını’ söyledi. ABD’li bilim insanı, “Mars yüzeyinde bakterileri öldürebilecek 17 biyosidal etken olduğunu biliyorduk. Artık mikrobiyolojik büyümeyi test edebilmek için yüksek tuz oranından aşırı kuraklık gibi daha fazla faktörü eşzamanlı olarak test edebileceğiz” dedi. Schuerger, “Dünyalı bir bakterinin Mars’ta ev bulup bulamayacağının cevabını yakın zamanda alacağımıza inanıyorum” ifadesini kullandı.