Uzay'ın en büyük 'galaksi çekirdeği'

Gök bilimciler, Dünya’da çok uzaklarda bulunan bir galaksinin bugüne kadar tespit edilen en büyük çekirdeğe sahip olduğunu belirtti. Galaksinin merkezinde iki dev kara deliğin birleşmesinden oluşan bir çekirdek olabileceğini ifade edildi. 

NASA’nın (ABD Havacılık ve Uzay Dairesi) Hubble Teleskopu, bugüne kadar en büyük çekirdeğe sahip olan galaksiyi tespit etmiş olabilir.


NASA’ya bağlı gök bilimciler, 21 yaşındaki teleskopun, çekirdeği yaklaşık 10 bin ışık yılı çapında olan elips şeklinde bir galaksi tespit ettiğini açıkladı. A2261-BCG adı verilen galaksinin, Güneş Sistemi’nin yer aldığı Samanyolu Galaksisi’nden 10 kat daha büyük olduğu, buna rağmen çekirdeğinin beklenmedik derece geniş olduğu ifade edildi. Samanyolu Galaksisi’nin uzunluğu 100-120 bin ışık yılı olarak kabul ediliyor.

Gök bilimciler, galaksinin çekirdeğinin tuhaf biçimde dağınık olduğuna dikkat çekerken, bu durumun iki dev kara deliğin birleşmesinden kaynaklanıyor olabileceğini ifade etti. Araştırmacılar, neredeyse her galaksinin merkezinde yattığına inanılan kara deliklerin, galaksinin çekirdeğinde saklanıyormuş gibi konumlandığını belirterek, A2261-BCG’de durumun farklı olduğunu ifade etti.

Space.com sitesine açıklamada bulunan Arizona eyaletindeki Ulusal Optik Astronomi Gözlemevi’nden Tod Lauder, “Her galakside dev bir kara delik bulma olasılığı, her kayısının içinde bir çukur bulunması kadar olası... Hubble’ın yaptığı en son gözlemle, en büyük kayısıyı bulduk ancak çukuru tespit edemedik... Dev kara deliğin orada olup olmadığından emin değiliz ancak Hubble çekirdekte yıldızlar tespit edemedi” dedi. 

KARMAŞANIN ARKASINDAKİ İKİ SENARYO

A2261-BCG (Abell 2261 Parlak Galaksi Grubu) galaksisinin genişiği bir milyon ışık yılı. Samanyolu’nun 10 katı uzunluğundaki galaksinin Dünya’dan uzaklığı ise yaklaşık 3 milyar ışık yılı. Galaksinin merkezi, bügüne kadar keşfedilmiş en parlak galaksilerin merkezlerinden bile en az üç kat parlak ve son derece dağınık.

Gök bilimciler, A2261-BCG’nin çekirdeğinde iki dev kara deliğin birleşmiş olabileceğini düşünüyor. Böyle bir durumda, Güneş’in milyarlarca katı yoğunlukta kozmik cismin bir araya gelmiş olabileceği ifade ediliyor. Araştırmacılar, bu durumun iki şekilde oluşabileceğine değiniyor:

Birinci senaryoda, kara deliklerin birleşmesi yıldızların oluşan girdapta hızla dönerek uzayın boşluğuna saçılmasını sağlamış olabilir. Bu süreçte, iki dev kara delik çarpışarak devasa bir kara delik ortaya çıkardı ve bugün A2261-BCG'nin çekirdeğinde bugün yatan çekirdeği oluşturdu.

İkinci senaryoda ise kara deliklerin birleşmesi yerçekimsel dalgalar oluşturdu ve uzay-zamanda titreşimler oluşturdu. Yerçekimsel dalgalar, belli bir yöne doğru çok güçlü bir radyasyon akımı yarattı ve kara deliği bugünkü haline getirdi.

GÖK BİLİMCİLER DELİL PEŞİNDE

Lauer, “Kara delik yıldızlar için çapa gibidir... Eğer onu kaldırırsanız, bir anda kütleyi önemli miktarda azaltırsınız. Böylece yıldızlar bir arada düzenli bir şekilde durmaz ve galaksinin çekirdeğinin genişlemesine neden olur” dedi.

Baltimore kentindeki Uzay Teleskopu Bilim Ensititüsü’nden Marc Postman, ‘Kara deliğin galaksinin çekirdeğinden uzanıyor olması teorisi biraz uçuk olsa da, uzay keşiflerini heyecanlı kılan gelişmelere rastlıyoruz. Uzayda her türlü tuhaflıkla karşılaşmaya hazır olmanız gerekir” ifadesini kullandı.

Gök bilimciler, Astrophysical Journal dergisinde yayımlanan keşifleri üzerinde araştırmalara devam ederek, A2261-BCG'nin kara deliği olup olmadığına yönelik delil arıyor. Bu amaçla, kara deliğe düştüğü varsayılan kozmik cisimlerin oluşturacağı radyo dalgalarının tespit edilebilmesi için New Mexico eyaletindeki Very Large Aray radyo teleskopu kullanılacak.