Satürn'ün F halkasında esrarengiz cisimler

Bilim insanları, Satürn’ün halkalarından birine zarar veren, esrarengiz cisimler keşfetti.

Satürn’ün “F halkası”nda tespit edilen cisim, NASA’nın Cassini uzay aracı tarafından çekilen fotoğrafta ortaya çıktı. Uzay aracının çektiği fotoğraflarda, Satürn’ün en dıştaki halkası olan F halkası üzerinde ilerleyen, yaklaşık bir kilometre uzunluğunda cisimler görüldü.

F halkasında gezinen gök cisimlerinin, hareketleri esnasında buz parçacıklarını da hareketlendirdikler ve tıpkı jetlerin gökyüzünde arkalarında bıraktığına benzeyen bir iz ortaya çıkardıkları fark edildi.

Gök bilimciler, F halkasındaki serseri cisimlerin geride bıraktığı izleri “mini jetler” olarak adlandırdı. Londra’nın Queen Mary Üniversitesi’nde gök bilimci olan ve Cassini görüntüleme ekibinde yer alan Carl Murray, Space.com’a, “Bence F Satürn’ün en tuhaf halkası. Son tespitler bu halkanın sanıldığından çok daha hareketli olduğunu gösteriyor... F halkası bir kilometreden, 150 kilometrelik Prometheus uydusuna kadar birçok gök cisminin yer aldığı bir yer. Bu cisimlerin her biri görülmeye değer bir görüntü ortaya çıkarıyor” dedi.

NÖBETÇİ UYDULAR

F halkası, Satürn’ün iki uydusu, Prometheus ve Pandora’nın gözetimi altında. Bu iki uydu, halkanın içinde ve dışında kıvrılarak hareket ediyor. Bazı zamanlarda, iki uydu F halkasını düzensizleştiriyor ve ortaya “kar topları ve kanallar” çıkıyor. Bilim insanları, buz parçalarından oluşan bu kar tanelerinin, uzun süre hayatta kalmayı başararak F halkası üzerindek kayan cisimler haline geldiğini düşünüyor.

F halkası, Satürn’den 140 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Halkanın üzerinde gezinen cisimlerin, saatte yaklaşık 6.4 kilometre hızla halkayla çarpıştığı tespit edildi. Bu düşük hıza rağmen, çarpışmaların ardından geride 40 ila 180 kilometre uzunluğunda izler kalıyor.

F Halkasında Oluşan Kanallar

Cassini görüntüleme ekibinden bir diğer isim Nick Attree, “F halkasının çevresi yaklaşık 550 bin kilometre. Mini jetler halkaya kıyasla çok ufak kaldığı için tespitleri çok zor oluyor... Cassi’nin çektiği 20 bin fotoğrafı inceledik ve uzay aracının sadece yedi yıllık gözleminde bu esrarengiz gök olayını 500 defa tespit ettiğimizi memmnuniyetle söyleyebilirim” ifadesini kullandı.

SATÜRN’ÜN SIR HALKASI

F halkası, Güneş Sistemi’nin en büyük ikinci gezegeni olan Satürn’ün çok sayıdaki halkası arasında en esrarengizi kabul ediliyor. Voyager uzay aracı tarafından 1980’li yılların başında tespit edilen F halkası, uzun yıllardır gök bilimcilerin içinden çıkamadığı özellikler barındırıyor.

Cassini ekibinden Carolyn Porco, “Voyager, iki uydunun çobanlığını yaptığı, parlak, dar bir yörünge koridorunda yer alan bir halka keşfetti... Prometheus ve Pandora’ya o zamandan beri ‘çoban uydular” da denir....

ncak F halkasının şaşırtıcı özelliği sunduğu karmaşaydı. Başı boş cisimler, örgülü yapılar, kendi başına beliren şeritler, F halkasına tanımlanması zor bir görüntü veriyordu... On binlerce fotoğrafı inceledikten sonra, bu yapıların çoğunun en F halkasının aldatıcı özelliğinden kaynaklandığını anladık” dedi.

Cassini, 1997 yılında NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (AUA) ve İtalya Uzay Ajansı’nın ortak projesi kapsamında uzaya gönderildi. 2004’ten bu yana Satürn’ü inceleyen Cassini’nin görevi, 2017’ye kadar uzatıldı.

F halkasının gök bilimcileri şaşırtan son görüntülerini konu alan araştırmalar, bugün Avusturya’nın başkenti Viyana’da düzenlenen European Geosciences Union toplantısında sunuldu.