NASA'nın Cassini uydusu ile yapılan incelemelerde Satürn'ün ayı Dione'da jeolojik hareketlilik olduğu tespit edildi. Uzay gemisi, uyduda sıcak çatlaklara benzer şekiller ve olası bir buz volkan bulunduğunu da ortaya çıkardı.
Dione'daki bu hareketler, uydunun geçmişte aktif olduğuna dair ipuçları veriyor. ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Pasadena kentinde Nasa Jet Propulsion Laboratuarından Dr. Bonnie J Buratti, yaptıkları araştırma sonuçlarını Teksas'da düzenlenen 43. Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı'nda açıkladı.
Açıklamalara göre Dione'da görülen hareketlerin birkaç kanıtı bulunuyor. Önceki gözlemlerde, Satürn'ün manyetik alanının Dione'un yüzeyinden parçalar topladığı biliniyordu. Ancak bilim adamları bu aybaşında yaptıkları açıklamada uydunun etrafında ince bir oksijen tabakası tespit ettiklerini de açıkladı. Jet Propulsion Laboratuarından araştırmacıların açıklamasına göre, bunun en somut kanıt Satürn'ün uydusu Dione'un yüzeyinde bulundu. Örneğin Dione'un yarım küresinin geniş bir kısmında krater izlerine rastlanmadığı belirtiliyor.
'KAPLAN ÇİZGİLERİ'
Kraterlerin izlerinin başka maddelerle dolmuş olabileceğini ya da volkanik patlamaların kalınlarıyla kapatılmış olabileceği de düşünülüyor. Bu tahminler ise Dione'da cryovolkanların keşfedilmesiyle destekleniyor. Cryovolkanlar daha önce Satürn'un uydusu Enceladus'ta, Neptün'ün uydusu Triton'da ve kesin olmamakla beraber Satürn'ün uydusu Titan'da görülmüştü. Cryovolkanlar erimiş kaya yerine amonyaklı su ya da metan püskürtüyor.
Dr. Buratti 'Satürn'ün başka bir uydusu Tethis'te ve Dione'da gördüğümüz izlere kaplan çizgileri diyoruz çünkü fosilleşmiş kaplan izlerine benziyor' diyor. Cassini uzay gemisinden gelen görüntülerde Dione'da siper kraterlerinin bulunduğu da anlaşılıyor. Siper kraterleri uzayda bir kaya yumuşak bir nesneye çarptığında oluşan izlere deniliyor. Uzmanlardan bu bilgiye dayanarak yeryüzünün altındaki buzların sanıldığından daha ılık olabileceğini söylüyorlar.
SICAK NOKTA ARAYIŞI
Dr. Buratti'nin panelde yaptığı konuşma sonrasında South West Araştırma Enstitüsünden John Spencer yaptığı açıklamada uzay gemisi Cassini'nin Dione'da ısı yayılmasına dair izler aradığını ancak şimdiye dek hiçbir şey bulamadıklarını söyledi. Dr. Buratti gözlem sonucu sıcak noktalarının bulunmasının Dione'un jeolojik aktivitelerinde somut bir kanıt olacağını ekledi.
Cassini projesi çalışanı Linda Spilker ise Dione'da jeolojik bir aktivite varsa bile bunun Enceladus'dan daha düşük bir düzeyde olduğunu, Dione'da Enceladus'da görüldüğü gibi jet püskürtmelere rastlanmadığını ifade etti.
ABD'nin St. Louis eyaletindeki Washington Üniversitesi'nden Prof. William McKinnon ise şu anda Dione'da jeolojik hareketlerin olduğuna dair şüphelerinin olduğunu belirtti. Prof. McKinnon ancak Dione'un yüzeyinin değiştiğini ve geçmişte bir hareketlenme olduğunu bildiklerini de belirtti.
Enceladus'ta sıcak su fıskiyelerinin yeraltı okyanusundan sıvı su aldığı bilgisi uzay gemisi Cassini sayesinde ortaya çıkmıştı. Bu bulgu Cassini'nin bilim dünyasındaki başarılarının en parlak noktası olarak biliniyor. Enceladus uydusu Satürn'un etrafında dairesel değil orantısız ve oval olarak dönüyor. Bu hareketler Enceladus'un Satürn'ün yer çekimiyle birlikte sıkıştırılmasına ve jeolojik hareketlendirmeyi tetiklemesine sebep oluyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder